Củ ấu có tác dụng gì?

Chúng ta thường biết đến Củ ấu là một món ăn khá được ưa chuộng và mang lại khá nhiều giá trị dinh dưỡng. Không những vậy Củ ấu còn có công dụng làm dược liệu trong các bài thuốc chữa bệnh. Vậy củ ấu là gì? Củ ấu có tác dụng gì? Công dụng của củ ấu trong chữa bệnh? Hãy cùng gia công thực phẩm chức năng GOLD HEALTH tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

CỦ ẤU LÀ GÌ? 

• Củ ấu hay còn được gọi với các tên khác là: Ấu trụi, Ấu nước, Lăng mác, Kỵ thực, Lăng thực ( ở Trung Quốc), Macre, Krechap (ở Campuchia),…
• Thuộc họ: Trapaceae
• Tên khoa học: Trapa bicornis L- Hydrocaryaceae
• Ở Việt Nam ghi nhận có ít nhất ba loài: Ấu gai (trồng ở Thái Bình), ấu sừng trâu (trồng ở Phú Thọ) và ấu trụi (trồng ở Hải Phòng).
• Gọi là “củ” ấu, nhưng thực ra nó là “quả” vì đây là một loài thực vật sống dưới nước, già đi, rụng xuống, phát triển trong nước cho đến khi vùi xuống bùn.

Hình ảnh củ ấu

MÔ TẢ ĐẶC ĐIỂM CỦ ẤU

• Cây củ ấu là loài cây sống dưới nước, có thân ngắn và có lông ở phía ngoài thân. 
• Cây có 2 loại lá: 
• Lá nổi hình quả trám, phần mép trên có răng cưa và có phao ở cuống.
• Lá chìm thì phiến lá giảm, xẻ lông chim và đường xẻ rất nhỏ,nếu quan sát kĩ sẽ chỉ thấy các đường gân.
• Hoa có sắc trắng, hoa đơn hoặc mọc ở kẽ lá. Hoa có 4 lá đài, 4 cánh hoa và 4 nhị bầu trung 2 ô, mỗi ô sẽ chứa một noãn.
• Quả hay củ có hai sừng cao khoảng 35 mm, rộng 5 cm và dài khoảng 2 cm. Đầu sừng có hình mũi tên và được phát triển bởi một mảnh sừng. Quả chứa hạt có thể ăn được.

BỘ PHẬN DÙNG

• Quả thường dùng để ăn, còn vỏ hoặc các bộ phận khác làm dược liệu chữa bệnh.

PHÂN BỐ 

• Ở các vùng bản địa ở miền ôn đới Âu-Á và Châu Phi thường mọc ở vùng nước đọng có độ sâu không quá 5m. Ở nước ta thì được trồng ở các vùng ao, đầm trên khắp cả nước. Có thể sử dụng cả hạt và chồi của cây Củ ấu để trồng, Mùa hoa sẽ vào khoảng tháng 5-6 ( miền Bắc) và mùa quả sẽ vào khoảng tháng 7-8.

THU HÁI VÀ CHẾ BIẾN CỦ ẤU

• Củ ấu sẽ được thu hái vào khoảng mùa thu hằng năm. còn toàn than cây sẽ được thu hoạch cả năm. 
• Sau khi thu hái xong chỉ cần rửa sạch đất bùn. Có thể sử dụng cả dạng tươi lẫn dạng phơi khô. Với dạng phơi khô, thì phải phơi trong bóng râm hoặc nắng nhẹ

THÀNH PHẦN HÓA HỌC

Trong Củ ấu có tinh bột khoảng 49%, Protid khoảng 10,3%. Theo nguồn tài liệu nghiên cứu của Trung Quốc, trong 100g Củ ấu có:

• Albumin 45gram
• Chất béo 0,1gram
• Chất đường các loại 19,7gram
• Vitamin B1 0,19gram
• B2 0,06gram
• PP 1,5mg 
• C 13mg
• Ca 7mg 
• Fe 0,7mg
• Mn 19mg
• P 93mg
• AH13 ( Chất tiết ung thư gan, được sử dụng hỗ trợ điều trị chống ung thư)

Ngoài ra trong Củ ấu này còn chứa hàm lượng Carbonhydrate lớn, ít chất béo và không có Cholesterol. Có hàm lượng chất xơ tác dụng thúc đẩy sự phát triển của vi khuần có lợi Probiotics. Giúp sản sinh Enzyme tiêu hóa tốt cho hệ đường ruột.

Củ ấu có tác dụng gì?

Đối với người Việt Nam củ ấu khá phổ biến và quen thuộc nhưng ít ai biết về những công dụng của củ ấu. Chúng ta cùng tìm hiểu thêm những công dụng tuyệt vời của củ ấu nhé!

Trong đông y củ ấu có tác dụng gì?

• Ích khí kiện tỳ (sử dụng dưới dạng chín)
• Trừ phiền chỉ khát, thanh thử giải nhiệt lương huyết (sử dụng dưới dạng sống)

Trong y học hiện đại củ ấu có tác dụng gì?

• Phòng chống ung thư, u bướu
• Dành cho người có cơ thể suy nhược, phụ nữ có kinh nguyệt quá nhiều
• Hỗ trợ điều trị bệnh trĩ xuất huyết
• Trừ rôm sảy, chống nóng, giải rượu

NHỮNG BÀI THUỐC  VÀ MỘT SỐ TÁC DỤNG CỦA CỦ ẤU

Bài thuốc chữa trĩ ra máu

• Lấy phần vỏ của củ ấu sấy khô. 
• Sau đó tiến hành đốt tồn tính dược liệu đã, rồi tán hết thành bột mịn. Trộn đều với một ít dầu mè rồi đắp trực tiếp lên hậu môn. Mỗi ngày cứ sử dụng từ  3 – 4 lần như vậy để có kết quả tốt.

Chữa kinh nguyệt nhiều, huyết nhiệt

• Chuẩn bị: Khoảng 250g củ ấu.
• Nấu chín dược liệu trong vòng 1 giờ, sau đó ép lọc lấy nước. Cho thêm một chút đường vào khuấy tan rồi chia làm 2 lần uống trong ngày.

Bài thuốc chữa viêm loét dạ dày

• Chuẩn bị: 30gram thịt củ ấu + 100gram gạọ nếp + 16gram hoài sơn + 10gram bạch cập + 6gram táo đỏ + 20gram mật ong.
• Tiến hành cho các dược liệu đã chuẩn bị ( giữ lại mật ong) vào nồi rồi cho thêm nước và hầm trên lửa nhỏ thành cháo. Khi ăn thì cho mật ong vào trộn đều. Có thể chia ra thành 2-3 lần ăn trong ngày.

Trị tỳ vị hư suy ở người lớn tuổi

• Chuẩn bị: bột Củ ấu, Đẳng sâm, Hoàng kỳ mỗi vị 10gram
• Tiến hành sắc Đẳng sâm và Hoàng kỳ trên lửa nhỏ với khoảng 500ml nước trong khoảng 20 phút. Sau đó chắt lấy phần nước và bỏ phần bã đi. Tiếp theo cho bột Củ ấu vào khuấy thật đều, đun sôi lên và uống khi nước thuốc còn ấm.

Bài thuốc trị chứng đau lạnh bụng, ăn uống khó tiêu

• Bài thuốc 1: Chuẩn bị các dược liệu gồm 30gram Củ ấu tươi bỏ vỏ và 30gram gạo nếp. Nấu các dược liệu thành cháo rồi nêm thêm đường vừa ăn. Chia đều làm 2 lần ăn trong ngày.
• Bài thuốc 2: Cần chuẩn bị 50gram phần thịt củ ấu + 16gram hoài sơn + 16gram bạch truật + 10gram sơn tra + 6gram màng mề gà + 3gram cam thảo. Cho hết vào nồi sắc chung với 750ml nước trên lửa nhỏ đến khi còn khoảng 300ml thì tắt bếp. Chia thuốc làm 2 – 3 lần uống trong ngày, uống trước khi ăn hoặc lúc bụng đói là thời điểm tốt nhất.

NHỮNG LƯU Ý KHI SỬ DỤNG CỦ ẤU

• Củ ấu tuy được đánh giá loại quả có rất nhiều công dụng bổ ích, nhưng vẫn phải thận trọng trong khi sử dụng, nếu không sử dụng đúng cách sẽ gây ra tác dụng phụ.
• Tránh lạm dụng, ăn nhiều củ ấu trong cùng một thời điểm
• Rất dễ gặp tình trạng đầy hơi, đau trướng vùng bụng bởi Củ ấu có tính Hàn
• Sau khi ăn xong tránh uống nước liền vì sẽ gây cảm giác khó chịu
• Những người đại tiện lỏng hay có tỳ vị hư yếu cũng cần tránh sử dụng Củ ấu dưới dạng tươi sống.